Wahai anak anak warisanku. Tahniah kepada anda yang telah siap blog. Bagi anda yang masih dilamun suasana hari raya, janganlah terbawa bawa pula. Teruskan sikap positif
anda. Pak Din dan Mr Hooman sedang meninjau semua blog anda. Tak tidur lagi nih
Friday, August 24, 2012
Wednesday, August 15, 2012
Baru nak aktif semula
Amboih beghat sungguh nak berblog blog nih. Tapi takpa Pak Din dah bertekad nak aktifkan semula blog dialekutara ni.
Sehingga Pak Din ready, Pak Din nak ucapkan Selamat Hari Raya
Sehingga Pak Din ready, Pak Din nak ucapkan Selamat Hari Raya
Monday, November 24, 2008
Talk by Professor [FH] Dr Anis H Bajrektarevic
Attended a talk on "the State of The Planet" on Monday 24 November at UniMAP by Prof [FH] Dr Anis Bajrektarevic, Professor and Chairperson in International Law/Global Political Studies at FK Krems, University of Applied Sciences, Austria.
Professor Bajrektarevic [a mouthful to pronounce but he was not worried if you can't pronounce well his surname], is a lawyer, a political scientist and passionate about sustainable development. He is a Bosnian. He used to be a diplomat and had traveled widely. At 45 he is far ahead of his peers, I day say.
His approach on the subject is different. Instead of talking specifically on things like global warming, pollutions and regulations onthe environment, he poured his heart out on ethics and values on what is happening to our mother earth. Very refreshing. It made you think critically! He started by narrating on the challenges of the 20th Century and brought you back and forth on the development of human civilizations since the known existence of mankind some 10,000 years ago. In less than 200 years, human beings have changed the face of the planet, altering the biosphere as if nothing else would matter. We became addicted to oil and other kinds of fuel extracted from the earth. We have released green house gases in great volume over that short span of time. Yes, we have polluted this world without thinking vertically. Yes, we are deep in our horrizontal thinking only. We tend to forget the very reasons for being placed on this good planet.
We fought each other to survive, nope to be better than others. Wars, wars wars and more wars. We tend to adhere ourselves to science and technology so much so that they become the controller of our lives. We are the hostages of our own doings. He stressed that science can and must change! And if we can understand this simple axiom, we should be able to think more innovatively and holistically.
He talked on " anthropotechniques" - the conscious clustering of different experiences, knowledge, discoveries, patents and the like; its practical application in any human activity [including its horrizontal and vertical transmission] aimed at acquiring for consumption in space and time by variety of tools and weaponry...I had a tough time trying to understand the concept though. But to understand the need for sustainable development, one will have to go back to this basic concept. One will have to understand why mankind clambers to maximise this anthropotechnical knowledge to maximise survival chances. As a result mankind resorts to self-interests by indulging in over scientific and consumeristic behaviourism. Therefore we tend to justify the conquest that we make against nature devoid of ethics.
To make any sense on sustainability paradigm, we must consciously subject ourselves to thinking vertically in the realm of ethics and values first. If not we will end up with talks and more talks and with no adherence to the volition to save this planet. We are in fact pushing the problems around and in the context of global warming, inventing systems like the CDM and carbon credits to exploit the poor nations more. We are not really addressing the problems at hand.
Meanwhile the cabon count has reached 385 ppm yesterday... increasing at the rate of 2ppm per annum. Do you know what that means?
Professor Bajrektarevic [a mouthful to pronounce but he was not worried if you can't pronounce well his surname], is a lawyer, a political scientist and passionate about sustainable development. He is a Bosnian. He used to be a diplomat and had traveled widely. At 45 he is far ahead of his peers, I day say.
His approach on the subject is different. Instead of talking specifically on things like global warming, pollutions and regulations onthe environment, he poured his heart out on ethics and values on what is happening to our mother earth. Very refreshing. It made you think critically! He started by narrating on the challenges of the 20th Century and brought you back and forth on the development of human civilizations since the known existence of mankind some 10,000 years ago. In less than 200 years, human beings have changed the face of the planet, altering the biosphere as if nothing else would matter. We became addicted to oil and other kinds of fuel extracted from the earth. We have released green house gases in great volume over that short span of time. Yes, we have polluted this world without thinking vertically. Yes, we are deep in our horrizontal thinking only. We tend to forget the very reasons for being placed on this good planet.
We fought each other to survive, nope to be better than others. Wars, wars wars and more wars. We tend to adhere ourselves to science and technology so much so that they become the controller of our lives. We are the hostages of our own doings. He stressed that science can and must change! And if we can understand this simple axiom, we should be able to think more innovatively and holistically.
He talked on " anthropotechniques" - the conscious clustering of different experiences, knowledge, discoveries, patents and the like; its practical application in any human activity [including its horrizontal and vertical transmission] aimed at acquiring for consumption in space and time by variety of tools and weaponry...I had a tough time trying to understand the concept though. But to understand the need for sustainable development, one will have to go back to this basic concept. One will have to understand why mankind clambers to maximise this anthropotechnical knowledge to maximise survival chances. As a result mankind resorts to self-interests by indulging in over scientific and consumeristic behaviourism. Therefore we tend to justify the conquest that we make against nature devoid of ethics.
To make any sense on sustainability paradigm, we must consciously subject ourselves to thinking vertically in the realm of ethics and values first. If not we will end up with talks and more talks and with no adherence to the volition to save this planet. We are in fact pushing the problems around and in the context of global warming, inventing systems like the CDM and carbon credits to exploit the poor nations more. We are not really addressing the problems at hand.
Meanwhile the cabon count has reached 385 ppm yesterday... increasing at the rate of 2ppm per annum. Do you know what that means?
Friday, November 21, 2008
Mai gebang sat - A
MAI GEBANG SAT
oleh
TOK CAQ DIN
Perkataan dan Sebutan
[Ejaan baku]/Makna
Penjelasan /Contoh/Rujukan
A
abau
Kura-kura
acan
[acan] mengejek/mengusik
Toksah douk acan oghang tak cukoup sĕkupang tu. Nanti dia tĕngalong hangpa dengan tongkoi kayu baghu hangpa tau.
Bermaksud: Janganlah kamu semua mengejek orang yang kurang siuman itu. Nanti beliau lontar/baling tongkol kayu ke arah kamu semua baru kamu tahu.
Lihat KD halaman 4.
acaq
[acar] kumbahan kotor /enapcemar
Awat yang dok biaq ayaq acaq melimpah bawah dapoq ghumah hang tu? Gĕli gĕlĕman aku tengok.
Bermaksud: Kenapa biarkan air acar melimpah di bawah dapur rumah kamu? Geli geleman [rasa jijik] saya melihatnya.
Lihat KD halaman 4.
acar
[acar] sejenis makanan dari buah-buahan.
Contoh berikut diberikan untuk membezakan di antara perkataan acaq dan acar. Kesilapan selalu berlaku apabila menyebut perkataan acar [bermaksud sejenis makanan dari buah-buahan] sebagai ”acaq”.
Kĕghĕja buat acar buah sĕghah kat Maidin. Bab ni dia memang tera.
Bermaksud: Kerja membuat acar buah serahkan sahaja kepada Maidin. Di dalam bidang ini beliau memang pandai.
acagha
[acara]
Gaya sebutan.
Acagha sĕtĕghuihnya ialah pertandingan mencabout uban suami. Lĕpaih tu peraduan ratu cantik lĕmu bĕtina pulak.
Bermaksud: Acara seterusnya ialah pertandingan mencabut uban suami. Lepas itu ialah peraduan ratu cantik lembu betina]
aceh
KDP halaman 1.
aci
[aci] kakak
Aci Nab pi makan kĕndughi kawin Mamu Kadiaq.
Bermaksud: Kak Nab (Zainab) menghadiri kenduri kahwin Pak Cik Kadir.]
aci
[aci] sah
Tak acilah pasai hangpa kecoh tak ikut pĕghatoghan.
Bermaksud: Tidak sah sebab kamu tipu dan tidak menurut peraturan.
acilut
[acilut] mainan menyembunyikan diri untuk dicari orang lain.
Main aci lut apa ni sampai malam buta tak bĕghĕnti lagi. Apa nak jadi budak-budak ni?
Bermaksud: Bermain sembunyi-sembunyi sampai larut malam tidak berhenti lagi. Apa hendak jadi dengan budak-budak ini.
Lihat KD halaman 5.
acum
[acum] Mengadu.
Jaga-jaga sikit douk mĕngata depan dia. Nanti dia mĕngacum dengan bos kalou baghu kita nak naik gĕlabah.
Bermaksud: Berjaga-jaga/berwaspadalah bila mengata sesuatu di hadapan beliau. Kelak beliau mengadu dengan bos risaulah kita nanti.
Lihat KD halaman 5.
ada bĕlaka atau ada bĕlaka- bĕlaka
[ada belaka] ada semuanya
Kĕndughi kawin Mat Pian geng dia ada bĕlaka-bĕlaka. Depa semua pakat pi.
Maksud: Majlis kenduri kahwin Mat Pian dihadiri oleh semua kawan-kawannya. Mereka semua telah bersetuju menghadirinya.
adalah
mempunyai
Ghĕta [harta] tu adalah sikit-sikit.
Bermaksud: Saya juga mempunyai sedikit harta.
adan
Adang pintu
adeih
[aduh]
Anak jantan apa nih? Kĕna pĕnampaq sikit poun bĕghadeih.
Bermaksud: Anak lelaki apa kamu ini? Ditampar sedikitpun sudah beraduh.
adoih/adoi
[aduh]
Adoih! sakit sunggoh ni! Bukan mĕlawak.
Bermaksud: Aduh! Sakit sunggoh! Bukan main-main.
afdal
[afdal]
Sebutannya sama. Bukan afdai
agaih
[agas] sejenis binatang kecil yang berterbangan
Banyak sangat agaih douk hughong muka sampai naik lĕmaih
[terlalu banyak agas menghurung di muka sehingga rasa lemas.]
agam
[agam]
Dah bĕsaq agam dok tĕghiak lagi. Tak malu kat oghang yang douk tengok ka?
Bermaksud: Sudah besar agampun menangis lagi. Tidak malukah dengan orang yang melihat?
agaq-agaq
[agar-agar]
Gaya sebutan.
Agaq-agaq tu manih mĕlĕcaih. Awat depa yang buat tu ada kelang gula ka?
Bermaksud: Agar-agar itu terlalu manis. Mereka yang buat itu mempunyai kilang gulakah?
agha
[ara]
Pokok agha tu kĕghaih sikit. Jaga-jaga dok bawah dia takut bĕnda tu tumpang balik.
Bermaksud: Pohon ara itu ”keras” sedikit. Jaga-jaga duduk di bawahnya kerana takut-takut ”benda” itu ”menumpang” bila pulang rumah nanti.
aghah
[arah]
Depa pi aghah timoq pasai tu depa sĕsat.
Bermaksud: Mereka pergi ke arah timur sebab itulah mereka sesat.
aghah
[arah]
Pandai douk aghah-aghah oghang. Dia sĕndighi poun douk mĕghangkak lagi.
Bermaksud: Jangan pandai mengarah-arah orang lain. Dia sendiripun masih merangkak lagi.
aghai
[aral]
Kalau tak dak aghai mĕlintang kami pilah kĕndughi khatan anak Pak Mid.
Bermaksud: Jikalau tiada aral, kami akan pergi/hadir kenduri bersunatnya anak Pak Hamid.
aghaih
[aras] tingkat
Dia douk aghaih ataih sĕkali.
Bermaksud: Beliau tinggal di aras [tingkat] atas sekali.
aghaih
[aras] sekadar
Aghaih pakai kapcai tu tok sah douk bĕlagaklah.
Bermaksud: Jika sekadar menunggang motosikal jenis kecil itu tak usahlah berlagak-lagak.
aghak
[arak] membawa
Depa aghak kami satu kampung sĕbĕlum kami kĕna khatan
Bermaksud: Mereka membawa kami mengelilingi seluruh kampung sebelum kami disunatkan.
aghak
[arak] minimun keras/alkohol
Zaman dulu-dulu kala pĕgawai yang tak tĕlan aghak bila ada majleih kegha tak dak kĕlaihlah.
Bermaksud: Pada suatu masa dahulu pegawai yang tidak minum arak di dalam sesuatu majlis dianggap tidak ada klas [class].
agham
[aram] berdendam
Dia douk agham tak habeih lagi kes dia kĕna pĕdaya.
Bermaksud: Beliau masih lagi aram [berdendam] berhubung dengan kes beliau diperdayakan.
aghang
[arang]
Dulu-dulu sĕrika pakai aghang. Jĕnouh bĕpĕlouh nak tenyeh sĕluaq bouh kanji.
Suatu masa dahulu seterika gunakan arang. Berpeluh juga bila menggosok seluar yang dikanjikan.
aghuih
[arus]
Tak sempat nak selamat dia pasai aghuih deghaih sangat.
Bermaksud: Tidak sempat selamatkan beliau kerana arus mengalir terlalu deras.
ah
[lah]
Sebutan “ah” dilembutkan hampir tidak kedengaran selepas sesuatu perkataan. Lebih kepada penyedap atau pelembut kata. Tidak seberat “lah” yang disebut dengan jelas selepas sesuatu perkataan untuk menekankan lagi Bermaksud perkataan tersebut.
ai se men
[I say man] “alamak”
Ai se men! lagu ni teghaplah aku.
Bermaksud: Alamak! Jika macam ini, kalahlah/rugilah aku.
aih
[lah]
Dak aih. Sapa poun tak kata apa.
Bermaksud: Tidaklah. Tiada sesiapapun yang mengata-ngata [tentang sesuatu hal]
aih
[ais]
Jangan douk amai makan aih sangat. Tak baguih
Bermaksud: Jangan amalkan sangat minum air ais. Tidak bagus.
aih kacang
[ais kacang]
Air batu campur.
aih kĕpai
[ais kepal]
Ais yang disagat dan dikepal-kepalkan hingga menjadi macam bola dan setelah itu disirami pula dengan air gula beraneka warna.
aih kĕtoi
[ais ketul]
Dulu-dulu kala mai musim posa kami juai aih ketoi.
Bermaksud: Pada zaman dahulu bila bermulanya bulan puasa kami menjual ais ketul.
aik
KDP halaman 1
aina-ainun
Zaman dahulu
aiskrim
[aiskrim]
Sebutannya sama iaitu aiskrim juga bukan aihkrim.
aja/ja/saja
sahaja
Kami pi sat ja/saja. Toksah douk tunggu kami balik lah.
Bermaksud: Kami pergi sekejap sahaja. Tidak perlulah menunggu kami pulang.
ajai
[ajal]
Dah sampai ajai nak buat lagu mana. Sabaq sajalah
Bermaksud: Sudah sampai ajal, apa yang dapat kita buat. Bersabarlah.
ajaq
[ajar]
Jangan douk kata depa kughang ajaq. Kita tu lebih kughang jugak.
Bermaksud: Jangan mengata/menuduh mereka itu kurang ajar kerana kamu juga apa kurangnya.
ajeib
[ajaib]
Ajeib betoi. Tat sat ni dia douk ada tang nilah.
Bermaksud: Betul-betul ajaib. Baru sebentar beliau berada di sini.
ajouk
ajuk
Dah tau Pak Mud tu gagap yang hangpa douk ajouk dia bokpa [buat apa]? Hangpa tak dak akai [akal] ka?
Bermaksud: Sudah tahu Pak Mud gagap kenapa kamu ajuk [cara percakapan] beliau? Kamu tidak berakal kah?
akai
[akal]
Akai banyak budak ni. Toksah douk layan dia sangat.
Bermaksud: Budak ini banyak akal. Janganlah [tak usahlah] layannya sangat.
akaih
[akas] Hidup kembali
Lihat KD halaman 23
akaq
[akar]
Akaq suntoun tu pait bedengung.
Bermaksud: Akar suntun itu pahit sungguh.
akhiaq
[akhir]
Akiaq-akhiaq nih dia dah jadi oghang dah!
Bermaksud: Di saat-saat akhir ini beliau sudah menjadi manusia baik.
akhirat
[akhirat]
Akhirat masih disebut akhirat bukan akhiaqghat
aku
[aku]
Aku merupakan gantinama diri pertama yang sensitif jika disalahgunakan di Utara Malaysia. Begitu juga dengan gantinama hang atau hangpa.
Perlu tahu ketika dan konteks ia digunakan. Bunyinya kasar jika berbahasakan diri sendiri “aku” kepada orang Kedah/Perlis/Pulau Pinang jika belum betul-betul mesra dengan beliau.
Memadai dengan berbahasakan diri dengan “saya” sahaja. Kadangkala boleh juga guna gantinama “kami” atau “kita”. Itupun kurang manis.
Kepada orang yang kita berkomunikasi pula elok digunakan nama asal beliau [jika tahu] atau encik atau cik atau tuan dan sebagainya. Kurang manis jika mengunakan gantinama “awak” atau “kamu” . Jangan guna “hang” atau “hangpa” jika belum betul-betul mesra dengan orang yang kita berbual..
Aku dan hang atau hangpa selalu digunakan di kalangan kenalan atau ahli keluarga yang sudah terlalu mesra.
Aku dan hang atau hangpa selalu juga digunakan ketika bertengkar atau bergaduh.
akuih
[akus]
Besi kuasa. Lihat KD halaman 29.
alaih
[alas]
Mailah alaih peghout dulu. Sat ni lapaq kelehek nak jalan poun tak ghupaya.
Bermaksud:Jemputlah makan untuk ’mengalas perut’ dahulu. Nanti terlalu lapar hingga berjalanpun tidak terdaya.
alap
[alap] Jolok buah.
Lihat KD halaman 31-32
alat tuleih
[alat tulis]
Gaya sebutan.
alih-alih
[alih-alih] balik-balik
Alih-alih dia jugak yang untong.
Bermaksud: Balik-balik beliau juga yang beruntung.
alir
[alir]
Sebutannya sama. Bukan aliaq. Begitu juga dengan aliran. Namun mengalir disebut mengaliaq.
almari/lemari
[almari]
Sebutannya sama. Bukan almaghi.
aloun
[alun]
Gaya sebutan
aloq
[alur]
Aloq tu dulu begheseih. La ni kotoq yaqmat.
Bermaksud: Alur itu dahulunya bersih. Namun sekarang ini ia amat kotor sekali.
Aloq Bĕlat
[Alur Belat]
Nama tempat.
Aloq Ganu
[Alor Ganu]
Nama tempat
Aloq Ibuih
[Alor Ibuih]
Nama tempat
Aloq Janggoih
[Alor Janggus]
Nama tempat.
Aloq Mĕghah
[Alor Merah]
Nama tempat. Ramai orang luar yang silap sebutnya sebagai Alor Merah [seolah-olah macam alur itu berwarna merah].
Aloq Sĕmadom
[Alor Semadom]
Nama tempat
Aloq Staq
[Alor Star]
Ibu negeri Kedah Darulaman. Contoh: “Toksah douk takut mai Aloq Staq. Kami tarak nak putaq aih!”
Bermaksud: Tak usah takut datang ke Alor Star. Kami tidak [’tarak’] akan meniipu [’putar’].
amai
[amal]
Jangan douk amai sangat ilmu tu. Takout hangpa jadi isin pulak.
Bermaksud: Jangan amal sangat ilmu [batin?] itu. Takut-takut kamu jadi gila nanti.
ambeik
[ambil]
Gaya sebutan
ampang
[empangan]
anak tighi
[anak tiri]
Gaya sebutan
anasir
[anasir]
Sebutannya sama. Bukan anasiaq.
angau
[angau]
Angau soghang dighi. Dapat tengok bumbung ghumah pompuan tu poun jadilah.
Bermaksud: Angau [berkhayalan kerana bercinta] seorang diri. Dapat tengok bumbung rumah wanita [yang diidamkan] itupun cukuplah.
anggaq
[anggar]
Gaya sebutan.
anggĕrik
[anggerik]
Sebutannya sama. Bukan anggĕgheik.
anggoi
KDP halaman 2
anggur
[anggur]
Sebutannya sama. Bukan anggoq.
angin
Senang marah
Dia ni angin sikit.
angkagha
[angkara]
Gaya sebutan
angkeit
angkat/ubah
Angkeit pi angkeit mai. Lama-lama pecah pasu tu.
Bermaksud: Ubah ke sana dan ke sini. Jika kerap sangat, nanti pecah pasu itu.
anjin
[anjing]
Sebutan tanpa konsonan “g”
anjoq
[anjur]
Gaya sebutan.
anoq
[anok] kenderaan untuk membawa semaian padi atau guni padi yang ditarik oleh kerbau di dalam sawah. Selalunya tanpa roda.
Awat kegheta/motoka hang ni slo [slow] sangat. Jalan macam anoq ja.
Bermaksud: Kenapa kereta kamu ini perlahan sangat. Bergerak macam anok sahaja.
ansoq
[ansur]
Ansoghan [ansuran]. Gaya sebutan
antah
KDP halaman 2
antaq/hantaq
[hantar]
Gaya sebutan
antagha
[antara]
Gaya sebutan
anugĕghah
[anugerah]
Gaya sebutan
ap sere napete
[Pg] tidak berguna.
Ap sere napete punya kaki.
Perangai tidak berguna.
apa ceghita?
[apa cerita?] apa khabar?/berita apa?
apa punya parpu
Kurang cerdik
Apa punya parpu hang ni. Oghang sughoh beli pisang hang pi beli kacang.
Kamu ni kurang cerdik. Disuruh beli pisang kamu beli kacang.
apom
[apam]
Nak apom lenggang ka apom balik?
apuih/hapuih
Arab
[Arab]
Sebutannya sama. Bukan Aghab.
arnab
[arnab]
Sebutannya sama. Bukan aghnab
arwah
[arwah]
Sebutannya sama. Bukan aghuah.
asai
[asal]
Gaya sebutan
asai-usoi
[asal-usul]
Gaya sebutan
asak
[asak] masuk sendat
Selagi boleh mot dia asak kami ketat satu ven dia.
Bermaksud: Selagi boleh muat, kami disuruh masuk hingga sendat vannya.
asam ko
Asam bui
Lihat KD halaman 81.
asam lĕgoq/gĕlugoq
[asam legur/ gelugur]
Asam keping.
asaq
[asar]
Gaya sebutan
asas
[asas]
Bukan asaih
asin
[asing]
Gaya sebutan tanpa bunyikan ‘g’.
asykar
[askar]
Sebutannya sama. Bukan askaq.
asmara
[asmara]
Sebutannya sama. Bukan asmagha.
asok
[asok] pasangan menari seperti makyong.
Lihat KD halaman 85.
asrama
[asrama]
Sebutannya sama. Bukan asghama
ataih
[atas]
Gaya sebutan
ataq
[atar] minyak atar
Gaya sebutan
atoq
[atur]
Atoq susun macam mana poun tak pa asaikan jadi. Peraturan disebut peghatoghan.
aum
[aum] Borong semua
Lihat KD halaman 90.
awai
[awal]
Awai sangat douk tegedik-gedik nak menikah sampai pak hang tak sempat nak pi ghiseik dulu
awaih
[awas]
Gaya sebutan
awat?
[kenapa]
Awat pi pukoi dia tak pasai-pasai?
Bermaksud: Kenapa pukul beliau tanpa sebab?
awatnya?
[jika begitu mengapa? “ so what?”]
Awatnya? Hang ingat aku tak mampu nak bayaq ka?
Bermaksud: Mengapa? Kamu ingat saya tidak mampu hendak bayar kah?
ayam piru
[ayam Belanda]
Nanti mami sembeleih ayam piru bila ceik mai Tanjung.
Bermaksud: Mami akan sembeleh ayam Belanda bila kamu datang ke Tanjung [George Town, Pulau Pinang]
ayaq
[air]
Awat pi tambah ayaq sampai te ni ghasa tawaq hebiaq.
Bermaksud: Kenapa tambah air sehingga teh ini rasa terlalu tawar.
ayaq besaq
[Air besar] air pasang
ayaq esen
Air wangi
KDP halaman 1
ayaq lioq
Air liur
Gaya sebutan.
Hang ni tidoq mati sampai ayaq lioq basi meleleh-leleh.
Bermaksud: Kamu tidur macam tidak sedarkan diri sehingga meleleh air liur [basi].
ayaq mud-mud
ayaq pasang
Air pasang
Gaya sebutan
ayat tu
kata-kata itu
Ayat tu yang tak sedap dengaq.
Bermaksud: Kata-kata itu yang tidak sedap didengar.
oleh
TOK CAQ DIN
Perkataan dan Sebutan
[Ejaan baku]/Makna
Penjelasan /Contoh/Rujukan
A
abau
Kura-kura
acan
[acan] mengejek/mengusik
Toksah douk acan oghang tak cukoup sĕkupang tu. Nanti dia tĕngalong hangpa dengan tongkoi kayu baghu hangpa tau.
Bermaksud: Janganlah kamu semua mengejek orang yang kurang siuman itu. Nanti beliau lontar/baling tongkol kayu ke arah kamu semua baru kamu tahu.
Lihat KD halaman 4.
acaq
[acar] kumbahan kotor /enapcemar
Awat yang dok biaq ayaq acaq melimpah bawah dapoq ghumah hang tu? Gĕli gĕlĕman aku tengok.
Bermaksud: Kenapa biarkan air acar melimpah di bawah dapur rumah kamu? Geli geleman [rasa jijik] saya melihatnya.
Lihat KD halaman 4.
acar
[acar] sejenis makanan dari buah-buahan.
Contoh berikut diberikan untuk membezakan di antara perkataan acaq dan acar. Kesilapan selalu berlaku apabila menyebut perkataan acar [bermaksud sejenis makanan dari buah-buahan] sebagai ”acaq”.
Kĕghĕja buat acar buah sĕghah kat Maidin. Bab ni dia memang tera.
Bermaksud: Kerja membuat acar buah serahkan sahaja kepada Maidin. Di dalam bidang ini beliau memang pandai.
acagha
[acara]
Gaya sebutan.
Acagha sĕtĕghuihnya ialah pertandingan mencabout uban suami. Lĕpaih tu peraduan ratu cantik lĕmu bĕtina pulak.
Bermaksud: Acara seterusnya ialah pertandingan mencabut uban suami. Lepas itu ialah peraduan ratu cantik lembu betina]
aceh
KDP halaman 1.
aci
[aci] kakak
Aci Nab pi makan kĕndughi kawin Mamu Kadiaq.
Bermaksud: Kak Nab (Zainab) menghadiri kenduri kahwin Pak Cik Kadir.]
aci
[aci] sah
Tak acilah pasai hangpa kecoh tak ikut pĕghatoghan.
Bermaksud: Tidak sah sebab kamu tipu dan tidak menurut peraturan.
acilut
[acilut] mainan menyembunyikan diri untuk dicari orang lain.
Main aci lut apa ni sampai malam buta tak bĕghĕnti lagi. Apa nak jadi budak-budak ni?
Bermaksud: Bermain sembunyi-sembunyi sampai larut malam tidak berhenti lagi. Apa hendak jadi dengan budak-budak ini.
Lihat KD halaman 5.
acum
[acum] Mengadu.
Jaga-jaga sikit douk mĕngata depan dia. Nanti dia mĕngacum dengan bos kalou baghu kita nak naik gĕlabah.
Bermaksud: Berjaga-jaga/berwaspadalah bila mengata sesuatu di hadapan beliau. Kelak beliau mengadu dengan bos risaulah kita nanti.
Lihat KD halaman 5.
ada bĕlaka atau ada bĕlaka- bĕlaka
[ada belaka] ada semuanya
Kĕndughi kawin Mat Pian geng dia ada bĕlaka-bĕlaka. Depa semua pakat pi.
Maksud: Majlis kenduri kahwin Mat Pian dihadiri oleh semua kawan-kawannya. Mereka semua telah bersetuju menghadirinya.
adalah
mempunyai
Ghĕta [harta] tu adalah sikit-sikit.
Bermaksud: Saya juga mempunyai sedikit harta.
adan
Adang pintu
adeih
[aduh]
Anak jantan apa nih? Kĕna pĕnampaq sikit poun bĕghadeih.
Bermaksud: Anak lelaki apa kamu ini? Ditampar sedikitpun sudah beraduh.
adoih/adoi
[aduh]
Adoih! sakit sunggoh ni! Bukan mĕlawak.
Bermaksud: Aduh! Sakit sunggoh! Bukan main-main.
afdal
[afdal]
Sebutannya sama. Bukan afdai
agaih
[agas] sejenis binatang kecil yang berterbangan
Banyak sangat agaih douk hughong muka sampai naik lĕmaih
[terlalu banyak agas menghurung di muka sehingga rasa lemas.]
agam
[agam]
Dah bĕsaq agam dok tĕghiak lagi. Tak malu kat oghang yang douk tengok ka?
Bermaksud: Sudah besar agampun menangis lagi. Tidak malukah dengan orang yang melihat?
agaq-agaq
[agar-agar]
Gaya sebutan.
Agaq-agaq tu manih mĕlĕcaih. Awat depa yang buat tu ada kelang gula ka?
Bermaksud: Agar-agar itu terlalu manis. Mereka yang buat itu mempunyai kilang gulakah?
agha
[ara]
Pokok agha tu kĕghaih sikit. Jaga-jaga dok bawah dia takut bĕnda tu tumpang balik.
Bermaksud: Pohon ara itu ”keras” sedikit. Jaga-jaga duduk di bawahnya kerana takut-takut ”benda” itu ”menumpang” bila pulang rumah nanti.
aghah
[arah]
Depa pi aghah timoq pasai tu depa sĕsat.
Bermaksud: Mereka pergi ke arah timur sebab itulah mereka sesat.
aghah
[arah]
Pandai douk aghah-aghah oghang. Dia sĕndighi poun douk mĕghangkak lagi.
Bermaksud: Jangan pandai mengarah-arah orang lain. Dia sendiripun masih merangkak lagi.
aghai
[aral]
Kalau tak dak aghai mĕlintang kami pilah kĕndughi khatan anak Pak Mid.
Bermaksud: Jikalau tiada aral, kami akan pergi/hadir kenduri bersunatnya anak Pak Hamid.
aghaih
[aras] tingkat
Dia douk aghaih ataih sĕkali.
Bermaksud: Beliau tinggal di aras [tingkat] atas sekali.
aghaih
[aras] sekadar
Aghaih pakai kapcai tu tok sah douk bĕlagaklah.
Bermaksud: Jika sekadar menunggang motosikal jenis kecil itu tak usahlah berlagak-lagak.
aghak
[arak] membawa
Depa aghak kami satu kampung sĕbĕlum kami kĕna khatan
Bermaksud: Mereka membawa kami mengelilingi seluruh kampung sebelum kami disunatkan.
aghak
[arak] minimun keras/alkohol
Zaman dulu-dulu kala pĕgawai yang tak tĕlan aghak bila ada majleih kegha tak dak kĕlaihlah.
Bermaksud: Pada suatu masa dahulu pegawai yang tidak minum arak di dalam sesuatu majlis dianggap tidak ada klas [class].
agham
[aram] berdendam
Dia douk agham tak habeih lagi kes dia kĕna pĕdaya.
Bermaksud: Beliau masih lagi aram [berdendam] berhubung dengan kes beliau diperdayakan.
aghang
[arang]
Dulu-dulu sĕrika pakai aghang. Jĕnouh bĕpĕlouh nak tenyeh sĕluaq bouh kanji.
Suatu masa dahulu seterika gunakan arang. Berpeluh juga bila menggosok seluar yang dikanjikan.
aghuih
[arus]
Tak sempat nak selamat dia pasai aghuih deghaih sangat.
Bermaksud: Tidak sempat selamatkan beliau kerana arus mengalir terlalu deras.
ah
[lah]
Sebutan “ah” dilembutkan hampir tidak kedengaran selepas sesuatu perkataan. Lebih kepada penyedap atau pelembut kata. Tidak seberat “lah” yang disebut dengan jelas selepas sesuatu perkataan untuk menekankan lagi Bermaksud perkataan tersebut.
ai se men
[I say man] “alamak”
Ai se men! lagu ni teghaplah aku.
Bermaksud: Alamak! Jika macam ini, kalahlah/rugilah aku.
aih
[lah]
Dak aih. Sapa poun tak kata apa.
Bermaksud: Tidaklah. Tiada sesiapapun yang mengata-ngata [tentang sesuatu hal]
aih
[ais]
Jangan douk amai makan aih sangat. Tak baguih
Bermaksud: Jangan amalkan sangat minum air ais. Tidak bagus.
aih kacang
[ais kacang]
Air batu campur.
aih kĕpai
[ais kepal]
Ais yang disagat dan dikepal-kepalkan hingga menjadi macam bola dan setelah itu disirami pula dengan air gula beraneka warna.
aih kĕtoi
[ais ketul]
Dulu-dulu kala mai musim posa kami juai aih ketoi.
Bermaksud: Pada zaman dahulu bila bermulanya bulan puasa kami menjual ais ketul.
aik
KDP halaman 1
aina-ainun
Zaman dahulu
aiskrim
[aiskrim]
Sebutannya sama iaitu aiskrim juga bukan aihkrim.
aja/ja/saja
sahaja
Kami pi sat ja/saja. Toksah douk tunggu kami balik lah.
Bermaksud: Kami pergi sekejap sahaja. Tidak perlulah menunggu kami pulang.
ajai
[ajal]
Dah sampai ajai nak buat lagu mana. Sabaq sajalah
Bermaksud: Sudah sampai ajal, apa yang dapat kita buat. Bersabarlah.
ajaq
[ajar]
Jangan douk kata depa kughang ajaq. Kita tu lebih kughang jugak.
Bermaksud: Jangan mengata/menuduh mereka itu kurang ajar kerana kamu juga apa kurangnya.
ajeib
[ajaib]
Ajeib betoi. Tat sat ni dia douk ada tang nilah.
Bermaksud: Betul-betul ajaib. Baru sebentar beliau berada di sini.
ajouk
ajuk
Dah tau Pak Mud tu gagap yang hangpa douk ajouk dia bokpa [buat apa]? Hangpa tak dak akai [akal] ka?
Bermaksud: Sudah tahu Pak Mud gagap kenapa kamu ajuk [cara percakapan] beliau? Kamu tidak berakal kah?
akai
[akal]
Akai banyak budak ni. Toksah douk layan dia sangat.
Bermaksud: Budak ini banyak akal. Janganlah [tak usahlah] layannya sangat.
akaih
[akas] Hidup kembali
Lihat KD halaman 23
akaq
[akar]
Akaq suntoun tu pait bedengung.
Bermaksud: Akar suntun itu pahit sungguh.
akhiaq
[akhir]
Akiaq-akhiaq nih dia dah jadi oghang dah!
Bermaksud: Di saat-saat akhir ini beliau sudah menjadi manusia baik.
akhirat
[akhirat]
Akhirat masih disebut akhirat bukan akhiaqghat
aku
[aku]
Aku merupakan gantinama diri pertama yang sensitif jika disalahgunakan di Utara Malaysia. Begitu juga dengan gantinama hang atau hangpa.
Perlu tahu ketika dan konteks ia digunakan. Bunyinya kasar jika berbahasakan diri sendiri “aku” kepada orang Kedah/Perlis/Pulau Pinang jika belum betul-betul mesra dengan beliau.
Memadai dengan berbahasakan diri dengan “saya” sahaja. Kadangkala boleh juga guna gantinama “kami” atau “kita”. Itupun kurang manis.
Kepada orang yang kita berkomunikasi pula elok digunakan nama asal beliau [jika tahu] atau encik atau cik atau tuan dan sebagainya. Kurang manis jika mengunakan gantinama “awak” atau “kamu” . Jangan guna “hang” atau “hangpa” jika belum betul-betul mesra dengan orang yang kita berbual..
Aku dan hang atau hangpa selalu digunakan di kalangan kenalan atau ahli keluarga yang sudah terlalu mesra.
Aku dan hang atau hangpa selalu juga digunakan ketika bertengkar atau bergaduh.
akuih
[akus]
Besi kuasa. Lihat KD halaman 29.
alaih
[alas]
Mailah alaih peghout dulu. Sat ni lapaq kelehek nak jalan poun tak ghupaya.
Bermaksud:Jemputlah makan untuk ’mengalas perut’ dahulu. Nanti terlalu lapar hingga berjalanpun tidak terdaya.
alap
[alap] Jolok buah.
Lihat KD halaman 31-32
alat tuleih
[alat tulis]
Gaya sebutan.
alih-alih
[alih-alih] balik-balik
Alih-alih dia jugak yang untong.
Bermaksud: Balik-balik beliau juga yang beruntung.
alir
[alir]
Sebutannya sama. Bukan aliaq. Begitu juga dengan aliran. Namun mengalir disebut mengaliaq.
almari/lemari
[almari]
Sebutannya sama. Bukan almaghi.
aloun
[alun]
Gaya sebutan
aloq
[alur]
Aloq tu dulu begheseih. La ni kotoq yaqmat.
Bermaksud: Alur itu dahulunya bersih. Namun sekarang ini ia amat kotor sekali.
Aloq Bĕlat
[Alur Belat]
Nama tempat.
Aloq Ganu
[Alor Ganu]
Nama tempat
Aloq Ibuih
[Alor Ibuih]
Nama tempat
Aloq Janggoih
[Alor Janggus]
Nama tempat.
Aloq Mĕghah
[Alor Merah]
Nama tempat. Ramai orang luar yang silap sebutnya sebagai Alor Merah [seolah-olah macam alur itu berwarna merah].
Aloq Sĕmadom
[Alor Semadom]
Nama tempat
Aloq Staq
[Alor Star]
Ibu negeri Kedah Darulaman. Contoh: “Toksah douk takut mai Aloq Staq. Kami tarak nak putaq aih!”
Bermaksud: Tak usah takut datang ke Alor Star. Kami tidak [’tarak’] akan meniipu [’putar’].
amai
[amal]
Jangan douk amai sangat ilmu tu. Takout hangpa jadi isin pulak.
Bermaksud: Jangan amal sangat ilmu [batin?] itu. Takut-takut kamu jadi gila nanti.
ambeik
[ambil]
Gaya sebutan
ampang
[empangan]
anak tighi
[anak tiri]
Gaya sebutan
anasir
[anasir]
Sebutannya sama. Bukan anasiaq.
angau
[angau]
Angau soghang dighi. Dapat tengok bumbung ghumah pompuan tu poun jadilah.
Bermaksud: Angau [berkhayalan kerana bercinta] seorang diri. Dapat tengok bumbung rumah wanita [yang diidamkan] itupun cukuplah.
anggaq
[anggar]
Gaya sebutan.
anggĕrik
[anggerik]
Sebutannya sama. Bukan anggĕgheik.
anggoi
KDP halaman 2
anggur
[anggur]
Sebutannya sama. Bukan anggoq.
angin
Senang marah
Dia ni angin sikit.
angkagha
[angkara]
Gaya sebutan
angkeit
angkat/ubah
Angkeit pi angkeit mai. Lama-lama pecah pasu tu.
Bermaksud: Ubah ke sana dan ke sini. Jika kerap sangat, nanti pecah pasu itu.
anjin
[anjing]
Sebutan tanpa konsonan “g”
anjoq
[anjur]
Gaya sebutan.
anoq
[anok] kenderaan untuk membawa semaian padi atau guni padi yang ditarik oleh kerbau di dalam sawah. Selalunya tanpa roda.
Awat kegheta/motoka hang ni slo [slow] sangat. Jalan macam anoq ja.
Bermaksud: Kenapa kereta kamu ini perlahan sangat. Bergerak macam anok sahaja.
ansoq
[ansur]
Ansoghan [ansuran]. Gaya sebutan
antah
KDP halaman 2
antaq/hantaq
[hantar]
Gaya sebutan
antagha
[antara]
Gaya sebutan
anugĕghah
[anugerah]
Gaya sebutan
ap sere napete
[Pg] tidak berguna.
Ap sere napete punya kaki.
Perangai tidak berguna.
apa ceghita?
[apa cerita?] apa khabar?/berita apa?
apa punya parpu
Kurang cerdik
Apa punya parpu hang ni. Oghang sughoh beli pisang hang pi beli kacang.
Kamu ni kurang cerdik. Disuruh beli pisang kamu beli kacang.
apom
[apam]
Nak apom lenggang ka apom balik?
apuih/hapuih
Arab
[Arab]
Sebutannya sama. Bukan Aghab.
arnab
[arnab]
Sebutannya sama. Bukan aghnab
arwah
[arwah]
Sebutannya sama. Bukan aghuah.
asai
[asal]
Gaya sebutan
asai-usoi
[asal-usul]
Gaya sebutan
asak
[asak] masuk sendat
Selagi boleh mot dia asak kami ketat satu ven dia.
Bermaksud: Selagi boleh muat, kami disuruh masuk hingga sendat vannya.
asam ko
Asam bui
Lihat KD halaman 81.
asam lĕgoq/gĕlugoq
[asam legur/ gelugur]
Asam keping.
asaq
[asar]
Gaya sebutan
asas
[asas]
Bukan asaih
asin
[asing]
Gaya sebutan tanpa bunyikan ‘g’.
asykar
[askar]
Sebutannya sama. Bukan askaq.
asmara
[asmara]
Sebutannya sama. Bukan asmagha.
asok
[asok] pasangan menari seperti makyong.
Lihat KD halaman 85.
asrama
[asrama]
Sebutannya sama. Bukan asghama
ataih
[atas]
Gaya sebutan
ataq
[atar] minyak atar
Gaya sebutan
atoq
[atur]
Atoq susun macam mana poun tak pa asaikan jadi. Peraturan disebut peghatoghan.
aum
[aum] Borong semua
Lihat KD halaman 90.
awai
[awal]
Awai sangat douk tegedik-gedik nak menikah sampai pak hang tak sempat nak pi ghiseik dulu
awaih
[awas]
Gaya sebutan
awat?
[kenapa]
Awat pi pukoi dia tak pasai-pasai?
Bermaksud: Kenapa pukul beliau tanpa sebab?
awatnya?
[jika begitu mengapa? “ so what?”]
Awatnya? Hang ingat aku tak mampu nak bayaq ka?
Bermaksud: Mengapa? Kamu ingat saya tidak mampu hendak bayar kah?
ayam piru
[ayam Belanda]
Nanti mami sembeleih ayam piru bila ceik mai Tanjung.
Bermaksud: Mami akan sembeleh ayam Belanda bila kamu datang ke Tanjung [George Town, Pulau Pinang]
ayaq
[air]
Awat pi tambah ayaq sampai te ni ghasa tawaq hebiaq.
Bermaksud: Kenapa tambah air sehingga teh ini rasa terlalu tawar.
ayaq besaq
[Air besar] air pasang
ayaq esen
Air wangi
KDP halaman 1
ayaq lioq
Air liur
Gaya sebutan.
Hang ni tidoq mati sampai ayaq lioq basi meleleh-leleh.
Bermaksud: Kamu tidur macam tidak sedarkan diri sehingga meleleh air liur [basi].
ayaq mud-mud
ayaq pasang
Air pasang
Gaya sebutan
ayat tu
kata-kata itu
Ayat tu yang tak sedap dengaq.
Bermaksud: Kata-kata itu yang tidak sedap didengar.
Subscribe to:
Comments (Atom)
